KRUS - Zanim wyruszysz opryskiwaczem ciągnikowym
Bezpieczna praca opryskiwaczem ciągnikowym
Praca opryskiwaczem ciągnikowym wymaga odpowiednich uprawnień do wykonywania zabiegów środkami ochrony roślin, jak również uprawnień do kierowania ciągnikiem rolniczym. Osoba obsługująca opryskiwacz powinna posiadać wiedzę na temat stosowanych środków i znać instrukcję ich stosowania, jak również zapoznać się z instrukcją obsługi opryskiwacza ciągnikowego.
Odzież robocza i ochronna
Jednym z podstawowych elementów pracy opryskiwaczem jest dobór odpowiedniej odzieży roboczej i ochronnej. Do prac przy obsłudze opryskiwacza należy przystąpić w odpowiednich środkach ochrony indywidualnej. Ich rodzaj zależny jest od klasyfikacji w zakresie toksyczności stosowanego preparatu (gumowe buty, rękawice, kombinezon, nakrycie głowy, maska lub półmaska, ochrony oczu i twarzy). Przy doborze środków ochrony indywidualnej należy kierować się zaleceniami z etykiety – instrukcji środka chemicznego, a w przypadku wątpliwości, wystąpić do dystrybutora o kartę charakterystyki kupionego środka chemicznego. Należy dbać o dobry stan środków ochrony indywidualnej, wymieniać zużyte i zawsze mieć zapasowy komplet odzieży ochronnej. Osoba obsługująca opryskiwacz musi znać zasady poprawnego zakładania i zdejmowania odzieży ochronnej i postępowania z zabrudzoną odzieżą wielokrotnego użytku, po wykonanym zabiegu środkami ochrony roślin. Po zakończeniu zabiegu należy zdjąć niezwłocznie odzież ochronną i wyprać ją z użyciem środków piorących (nie prać jej z innymi ubraniami).
Obsługa opryskiwacza, agregowanie z ciągnikiem i przejazd transportowy
Bezpieczna obsługa opryskiwacza oraz jego agregowanie z ciągnikiem i przejazd transportowy, to kolejne z ważnych czynności podczas pracy z tą maszyną. Przed przystąpieniem do eksploatacji należy zapoznać się z instrukcją bezpiecznej obsługi opryskiwacza, w tym jego konserwacji i regulacji, przeczytać etykietę środka ochrony roślin, a także znać instrukcję obsługi ciągnika rolniczego i wiedzieć jak bezpiecznie użytkować wał przegubowo-teleskopowy. Przed rozpoczęciem pracy należy sprawdzić każdorazowo stan techniczny opryskiwacza i ciągnika. Na tylnej ścianie opryskiwacza należy umieścić trójkątną tablicę, wyróżniającą pojazd wolno poruszający się oraz tablicę z lampami zespolonymi i światłami odblaskowymi, a jadąc po drodze publicznej, należy stosować się do przepisów ruchu drogowego i przepisów transportowych.
Bezpieczna praca środkami ochrony roślin, przygotowanie cieczy użytkowej
Przed użyciem środka ochrony roślin należy przeczytać dokładnie jego etykietę – instrukcję stosowania, przestrzegać zasad bezpiecznej pracy oraz używać zalecanych środków ochrony indywidualnej.
Należy używać środków ochrony indywidualnej oznakowanych znakiem CE, zalecanych przez producenta danego środka ochrony roślin.
Ciecz użytkową należy przygotowywać w odległości nie mniejszej niż 20 m od studni, ujęć wody oraz zbiorników i cieków wodnych. Podczas pracy wymagane jest:
- stosowanie wymaganych i oznakowanych naczyń,
- zadbanie, aby w pobliżu nie znajdowały się osoby postronne i zwierzęta,
- ograniczenie ryzyka skażenia gruntu na skutek wycieku lub przesiąkania środka chemicznego w głąb gleby,
- unikanie rozpryskiwania i rozlewania preparatu podczas jego wrzucania czy wlewania do zbiornika opryskiwacza,
- stanie od strony nawietrznej w przypadku preparatów pylistych, które najlepiej wstępnie rozcieńczyć małą ilością wody.
Jeśli jest to możliwe, należy przygotować ciecz w zbiorniku opryskiwacza, ustalając wcześniej potrzebną ilość. Opakowanie powinno się przepłukać trzykrotnie wodą, a popłuczyny wlać do zbiornika opryskiwacza z cieczą użytkową. W przypadku niewykorzystania całości preparatu, należy szczelnie zamknąć i zabezpieczyć opakowanie.
Wykonywanie oprysków
Do zabiegów należy używać ciągnika z kabiną, która ogranicza ryzyko kontaktu z rozpylanym środkiem. W czasie wykonywania zabiegu należy używać odpowiednich środków ochrony indywidualnej i stosować co najmniej kombinezon, nakrycie głowy, rękawice i buty. Na etykiecie produktu należy sprawdzić, czy wymagane są dodatkowe ochrony osobiste (fartuch, maska i okulary). W kabinie ciągnika powinno znajdować się dodatkowe opakowanie jednorazowych rękawic, przydatnych w sytuacji drobnej naprawy czy konieczności zmiany ustawień opryskiwacza, oraz worek plastikowy na zużyte rękawice.
Zabieg wykonuje się sprzętem sprawnym technicznie i skalibrowanym (badanie techniczne w stacji kontroli opryskiwaczy jest ważne 3 lata), przy bezwietrznej pogodzie (prędkość wiatru nie może przekraczać 4 m/s) i, jeśli jest to możliwe, w godzinach porannych i wieczornych.
Środki ochrony roślin aplikuje się na terenie otwartym za pomocą:
- sprzętu naziemnego w odległości co najmniej 20m od pasiek,
- opryskiwaczy ciągnikowych i samobieżnych polowych lub sadowniczych: w odległości co najmniej 3 m od krawędzi jezdni dróg publicznych, z wyłączeniem dróg publicznych zaliczanych do kategorii dróg gminnych oraz powiatowych,
- opryskiwaczy ciągnikowych i samobieżnych sadowniczych: w odległości co najmniej 3 m od zbiorników i cieków wodnych oraz terenów nieużytkowanych rolniczo, innych niż będące celem zabiegu z zastosowaniem środków ochrony roślin,
- opryskiwaczy ciągnikowych i samobieżnych polowych: w odległości co najmniej 1 m od zbiorników i cieków wodnych oraz terenów nieużytkowanych rolniczo, innych niż będące celem zabiegu z zastosowaniem środków ochrony roślin.
Podczas wykonywania zabiegu oprysku należy zachować ostrożność, kiedy w pobliżu znajdują się osoby postronne lub zwierzęta. Plantację, na której wykonano zabieg, znakuje się tabliczką z nazwą i klasą toksyczności środka, datą zabiegu oraz okresem karencji i prewencji.
Spożywanie posiłków, picie napojów
W czasie wykonywania zabiegu nie wolno jeść, pić, palić tytoniu oraz korzystać z toalety. Miejsce spożywania posiłków, picia napojów i palenia papierosów powinno być oddalone minimum 50 m od terenu, na którym wykonywano zabieg i usytuowane od strony nawietrznej. Przed przystąpieniem do tych czynności, należy zdjąć odzież ochronną, umyć ręce i twarz czystą wodą z mydłem i przepłukać usta wodą pitną.
Mycie opryskiwacza
Resztki cieczy użytkowej należy zużyć na polu, na którym wykonywano zabieg. Po zakończeniu zabiegu, należy przepłukać układ przewodów i belkę polową opryskiwacza, a popłuczyny zużyć na polu nieużytkowanym rolniczo.
Postępowanie z odzieżą ochronną po zakończeniu pracy
Przy czyszczeniu i praniu należy pamiętać, aby:
- rękawice umyć wodą przed ich zdjęciem,
- buty, daszki i okulary ochronne umyć wodą po każdym dniu pracy,
- ochrony górnych dróg oddechowych konserwować zgodnie z instrukcją użytkowania – nie stosować wielokrotnie maski jednorazowego użytku,
- kombinezon wielokrotnego użytku wyprać oddzielnie po każdym dniu pracy.
Kombinezon trzeba zmieniać po każdym dniu pracy, a rękawice po każdorazowym użyciu. Środki ochrony indywidualnej należy przechowywać w czystym miejscu - oddzielnie używane i zapasowe.
Uwagi szczególne dotyczące oprysków środkami ochrony roślin
Po zakończeniu pracy ze środkiem ochrony roślin należy umyć ręce, twarz i całe ciało ciepłą wodą z mydłem, przepłukać jamę ustną oraz zmienić ubranie i bieliznę. Zabieg należy odnotować w ewidencji zabiegów ochrony roślin i przechowywać dokumentację przez co najmniej 3 lata.
Dobre praktyki
v zaznajomienie się z możliwymi objawami zatrucia środkiem ochrony roślin i postępowaniem w czasie wypadku
v umieszczenie w widocznym miejscu numeru telefonu, nazwy oraz adresu najbliższego ośrodka toksykologicznego
v umieszczenie wiatromierza na ciągniku i sprawdzanie szybkości i kierunku wiatru w czasie zabiegu
v w przypadku zatrucia w trakcie zabiegu ochrony roślin – pokazanie lekarzowi etykiety stosowanego środka
v poinformowanie o planowanym zabiegu sąsiadów
v wykonywanie zabiegów przez dwie osoby – przy stosowaniu środków zaliczanych do bardzo toksycznych i toksycznych
v oznakowanie plantacji, na której był wykonany zabieg.
Nie wolno!
v wykonywać prac ze środkami ochrony roślin kobietom w ciąży, dzieciom i młodzieży przed ukończeniem 18 roku życia
v pić alkoholu przed pracą, podczas pracy i po jej zakończeniu (dzień przed i dzień po)
v przedmuchiwać ustami dysz, węży i innych elementów roboczych opryskiwacza
v czyścić sprzętu po zabiegu w odległości mniejszej niż 30 m od ujęć studni, ujęć wody pitnej oraz zbiorników i cieków wodnych
v kontynuować pracy po oblaniu się środkiem ochrony roślin
v pozostawiać środka ochrony roślin w opryskiwaczu po zakończeniu pracy
v przewozić ludzi, zwierząt i środków spożywczych w ciągniku podczas wykonywania oprysku
v pracować w uszkodzonych środkach ochrony indywidualnej
v wypuszczać do wód gruntowych resztek cieczy roboczej.
Osoby cierpiące na jakiekolwiek schorzenia, przed przystąpieniem do wykonywania zabiegu, powinny zasięgnąć opinii lekarza, by upewnić się czy mogą pracować ze środkami ochrony roślin.
Damian Bartkowski
specjalista
PT KRUS w Bystrzycy Kłodzkiej
Opracowano na podstawie materiałów i broszur prewencyjnych KRUS oraz PIP.
