Troska o bezpieczeństwo w polu i zagrodzie

BYSTRZYCA KŁODZKA (inf. zewn.). Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przygotowuje publikacje dotyczące bezpiecznej pracy w obrębie gospodarstw. Dziś kolejny temat - obsługa istotnego urządzenia.

Rozrzutniki obornika często są także nazywane roztrząsaczami. Jak sama nazwa wskazuje, są to urządzenia, które stosuje się do dystrybucji na polach nawozu. Tego typu sprzęt stosowany jest w rolnictwie od bardzo dawna i tak naprawdę przez lata niewiele się zmienił, oprócz tego, że wcześniej był ciągnięty przez konie, a obecnie wykorzystuje się do tego ciągniki rolnicze.


Odzież robocza

Do prac przy obsłudze rozrzutnika obornika może przystąpić rolnik ubrany w odzież roboczą dostosowaną do pory roku. Poły bluzy lub koszuli należy zapiąć, a mankiety rękawów nie mogą luźno zwisać. Powinien także założyć pełne buty, z podeszwą antypoślizgową i podnoskiem chroniącym palce stóp, czapkę zakrywającą włosy oraz rękawice robocze.

Bezpieczeństwo eksploatacji rozrzutnika

Przed przystąpieniem do pracy rolnik powinien zapoznać się z instrukcją bezpiecznej eksploatacji rozrzutnika oraz jego konserwacją i regulacją. Powinien również znać instrukcję obsługi ciągnika rolniczego oraz wału przegubowo-teleskopowego. Obowiązkiem operatora jest także dostosowanie się do oznaczeń, takich jak nalepki – napisy ostrzegawcze. Szczególnie niebezpieczne miejsca na rozrzutniku są oznaczone żółtymi znakami z napisami ostrzegawczymi.

Podłączanie maszyny

•    Przed rozpoczęciem pracy zawsze należy sprawdzić stan techniczny rozrzutnika, a zwłaszcza: układy zaczepowe i jezdne maszyny oraz ciągnika, instalację hamulcową, sygnalizację świetlną i napięcie łańcucha podającego.
•    Rozrzutnik należy łączyć tylko z takim ciągnikiem, który spełnia wymagania dotyczące zapotrzebowania mocy i wyposażony jest w odpowiedni zaczep.
•    Podczas łączenia nikt nie powinien znajdować się pomiędzy ciągnikiem a rozrzutnikiem.
•    Oko dyszla rozrzutnika należy połączyć z zaczepem transportowym ciągnika i zabezpieczyć sworzeń zaczepowy zawleczką (jeśli nie jest to zaczep automatyczny).
•    Kolejny krok, to należy połączyć instalację elektryczną z instalacją elektryczną ciągnika i zabezpieczyć gniazdo przed wysunięciem.
•    Następnie trzeba połączyć instalację hydrauliczną mechanizmu przenośnika z końcówką instalacji hydraulicznej ciągnika. Przy tych czynnościach konieczne jest używanie rękawic ochronnych.
•    I następna rzecz: należy połączyć instalację hamulca roboczego.
•    Po zakończeniu agregowania konieczne jest sprawdzenie połączenia zaczepu, działania instalacji elektrycznej, hamulca roboczego oraz układów i napędów, a także złożenie podpory w położenie transportowe.
•    Rozrzutnik można uruchomić, gdy wszystkie osłony znajdują się na właściwym miejscu i są kompletne oraz nieuszkodzone.

Odłączanie rozrzutnika

•    Przed odłączeniem rozrzutnika od ciągnika trzeba opuścić podporę i zahamować rozrzutnik hamulcem postojowym (należy pamiętać o zabezpieczeniu podpory blokadą, jeśli taka występuje).
•    Należy także włożyć kliny pod koła.
•    Nie wolno pozostawić rozrzutnika na pochyłościach terenu (stokach), bez zabezpieczenia go przed samoczynnym stoczeniem się.
•    Zabrania się podpierania rozrzutnika na prowizorycznych podstawkach.

Załadunek skrzyni ładunkowej rozrzutnika

•    W czasie załadunku nie wolno przebywać w skrzyni ładunkowej.
•    Załadunek może odbywać się, gdy rozrzutnik jest zagregowany z ciągnikiem i ustawiony na równym i stabilnym podłożu.
•    Ładunek należy rozmieszczać równomiernie w taki sposób, aby nie utrudniał kierowania pojazdem i nie przekraczał dopuszczalnej ładowności.
•    Przy załadunku obornika długosłomiastego należy pamiętać, by nie wystawał (zwisał) on poza boki skrzyni.
•    Zabrania się używania przenośnika podłogowego do rozładunku takich materiałów jak: drewno, węgiel, kamienie czy też materiały budowlane.
•    Po zdemontowaniu adaptera roztrząsającego i zamontowaniu tylnej ściany (w przypadku rozrzutnika wyposażonego w taką zastawę), rozrzutnik można przystosować i wykorzystać do transportu płodów rolnych jako przyczepę. Tylna ściana zabezpiecza ładunek przed wysypywaniem się ze skrzyni ładunkowej.

Przejazd transportowy

•    Przed rozpoczęciem jazdy należy sprawdzić hamulce maszyn oraz to, czy podłączenie jest właściwe. Należy także pamiętać o wyjęciu klinów spod kół.
•    Na tylnej ścianie rozrzutnika należy umieścić trójkątną tablicę wyróżniającą pojazd wolno poruszający się.
•    W przypadku braku oświetlenia należy zamontować z tyłu na rozrzutniku przenośną instalację sygnalizacyjno-oświetleniową.
•    Jadąc po drodze publicznej należy stosować się do przepisów ruchu drogowego i transportowych.
•    Zabrania się przekraczać dopuszczalną ładowność oraz prędkość jazdy. Podczas jazdy na nierównym terenie prędkość należy dostosować do panujących warunków.
•    Na maszynie nie wolno przewozić ludzi ani zwierząt.
•    Rozrzutnik powinien być tak załadowany, aby w trakcie jazdy obornik lub inny materiał nie spadał i nie zanieczyszczał drogi. Rozrzutnik wyposażony w zastawę skrzyni musi poruszać się po drodze publicznej z zastawą w pozycji zamkniętej.
•    Przy jeździe z ładunkiem ze wzniesienia należy mieć włączony taki sam bieg, jak przy wjeździe na wzniesienie.
•    Kierujący ciągnikiem rolniczym jest obowiązany zjechać jak najbardziej na prawo, żeby ułatwić wyprzedzanie innym pojazdom.

Praca z użyciem wału przegubowo-teleskopowego

•    Rozrzutnik może być podłączony do ciągnika tylko przy użyciu właściwie dobranego wału przegubowo-teleskopowego wyposażonego w osłony zabezpieczone za pomocą łańcuszków przed obracaniem się.
•    Wał przegubowo-teleskopowy można dołączać i odłączać tylko przy wyłączonym WOM i wyłączonym silniku ciągnika oraz wyjętym ze stacyjki kluczyku, przy zaciągniętym hamulcu postojowym.
•    Przed uruchomieniem ciągnika z podłączonym rozrzutnikiem należy sprawdzić, czy napęd WOM w ciągniku jest wyłączony.

Praca rozrzutnikiem

•    Z uwagi na zagrożenie, jakie mogą powodować kamienie lub inne twarde przedmioty w czasie roztrząsania obornika lub innych materiałów sypkich, trzeba bezwzględnie stosować siatkę ochronną zamontowaną na przedniej burcie.
•    Przed włączeniem napędu przenośnika podłogowego należy włączyć bębny rozrzucające.
•    Nie wolno uruchamiać adaptera rozrzucającego, jeżeli w strefie jego działania przebywają osoby postronne.
•    Zabronione jest przebywanie osób w strefie rozrzucanego materiału. Należy zachować bezpieczną odległość od tylnej części pracującego rozrzutnika.
•    Szczególną ostrożność trzeba zachować, kiedy w pobliżu znajdują się osoby postronne lub zwierzęta oraz podczas pracy maszyną w pobliżu dróg i innych pojazdów.
•    Należy sprawdzać stan techniczny elementów mocujących łopatki adaptera.
•    Na zakrętach należy wyłączyć przenośnik podłogowy oraz bębny rozrzucające.
•    W czasie pracy materiał w skrzyni ładunkowej przemieszcza się do tylnej części, co powoduje zmniejszenie nacisku na zaczep ciągnika i zmniejszenie przyczepności kół tylnej osi ciągnika. Może to zmniejszyć uciąg szczególnie w terenie pagórkowatym i/lub przy wilgotnym podłożu.
•    Etap końcowy rozładunku (rozrzucania) obornika powinno się wykonywać podczas jazdy na terenie płaskim lub podczas zjazdu z pochyłości.

Czyszczenie i konserwacja oraz naprawy sprzętu

•    Usuwanie pozostałości obornika, czyszczenie, mycie oraz naprawy – może być wykonywane jedynie przy wyłączonym napędzie rozrzutnika, unieruchomionym silniku ciągnika i wyjętym ze stacyjki kluczyku.
•    Przed wejściem do skrzyni ładunkowej należy zabezpieczyć ciągnik przed uruchomieniem go przez osoby niepowołane, odłączyć wał przegubowo-teleskopowy oraz przewody instalacji hydraulicznej od ciągnika.
•    Do wchodzenia na rozrzutnik należy używać drabin spełniających wymagania bezpieczeństwa.
•    Niedopuszczalne jest czyszczenie wnętrza skrzyni w czasie ruchu przenośnika podłogowego.
•    Nie wolno podpierać podniesionego rozrzutnika przy użyciu kruchych elementów.
•    Demontaż koła może się odbywać tylko przy niezaładowanej maszynie.

Dobre praktyki

          Należy pamiętać o apteczce pierwszej pomocy, która powinna znajdować się w ciągniku. Umożliwi to szybkie opatrzenie rany, bez potrzeby zjeżdżania z pola. Podczas pracy rozrzutnikiem rolnik powinien posiadać telefon komórkowy, aby w razie nagłych przypadków wezwać pomoc.

Jest zabronione:

•    Uruchamianie maszyny przez dzieci, osoby nietrzeźwe lub po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu.
•    Montowanie wałów przegubowo-teleskopowych podczas użytkowania rozrzutnika przy zdjętym adapterze.
•    Uruchamianie adaptera rozrzutu, jeżeli w strefie jego działania przebywają osoby postronne.
•    Użytkowanie maszyny niezgodnie z jej przeznaczeniem.
•    Wchodzenie na rozrzutnik w czasie jego pracy i kiedy włączony jest silnik ciągnika.


Opracowano na podstawie materiałów i broszur prewencyjnych KRUS (www.krus.gov.pl) oraz Państwowej Inspekcji Pracy.